Cylchlythyr Bod yn Rhan o Ymchwil

Yn ôl adroddiad gan y GIG o 2021, nodwyd bod gan 1 o bob 6 o blant 5 i 16 oed broblem iechyd meddwl debygol. Mae hyn yn gynnydd sylweddol o 1 o bob 9 yn 2017. 

Nod buddsoddiad newydd o £42.7 miliwn mewn iechyd meddwl gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd a’r Swyddfa Gwyddorau Bywyd yw mynd i’r afael â’r broblem gynyddol hon. O gyfanswm y buddsoddiad, bydd £9.9 miliwn yn cefnogi triniaethau newydd ar gyfer pobl ifanc sy’n dioddef o salwch meddwl ac ymyrraeth gynnar o ran seicosis, iselder a phlant. 

Mae mwy na hanner yr holl broblemau iechyd meddwl ymhlith pobl ifanc yn sefydlu eu hunain erbyn 14 oed. Ond mewn llawer o achosion, gellid helpu pobl ifanc cyn iddynt gyrraedd y pwynt o fod angen gofal arbenigol. I helpu i fynd i’r afael â’r broblem hon, mae ymchwilydd Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru/y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd yn arwain prosiect sydd â’r nod o gynorthwyo iechyd meddwl y glasoed mewn ysgolion ledled Cymru.

Yn y cyfamser, dangoswyd bod rhaglen 'Trailblazer', sy’n ariannu’r broses o greu timau cymorth iechyd meddwl ar gyfer ysgolion a cholegau yn Lloegr, wedi cael effaith gadarnhaol gan astudiaeth a ariannwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd.

Yn ôl gwaith ymchwil a wnaed yn Iwerddon a Gogledd Iwerddon, gallai risg myfyriwr o ddioddef salwch meddwl, neu gamddefnyddio cyffuriau neu alcohol, fod yn gysylltiedig â’r pwnc y mae’n ei astudio. Canfu’r astudiaeth bod llawer o fyfyrwyr yn dechrau’r brifysgol neu’r coleg â phroblemau iechyd meddwl sydd eisoes yn bodoli. Awgrymodd hefyd y gallai rhai myfyrwyr gael eu denu at bynciau fel seicoleg neu’r gyfraith, oherwydd profiadau negyddol yn eu bywydau cynnar.

Mae’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd wedi cyhoeddi adroddiad newydd ar ragnodi gwrth-iselyddion ar gyfer plant a phobl ifanc. Mae’r adroddiad yn crynhoi gwaith ymchwil a ariannwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd ar ddefnydd o wrthiselyddion ymhlith pobl ifanc 11 i 17 oed gan ganfod bod presgripsiynau i bobl yn eu harddegau yn cynyddu. Mae presgripsiynau gwrth-seicotig i blant a’r glasoed mewn gofal sylfaenol hefyd wedi cynyddu – gan ddyblu rhwng 2000 a 2019. 

Mae therapi yn opsiwn triniaeth pwysig arall. Mae gwaith ymchwil newydd a ariannwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd yn dangos bod therapi ymddygiad ar-lein yn effeithiol ac yn ddiogel, ac y gallai helpu plant â thiciau. Edrychodd y treial ar raglenni therapi ar-lein ar gyfer plant a phobl ifanc 9 i 17 oed â syndrom Tourette neu anhwylder tic cronig.

Ac i blant â ffobiâu, dangosodd astudiaeth ddiweddar fod un sesiwn therapi gwybyddol ymddygiadol 3 awr o hyd yr un mor effeithiol ac yn cynnig llawer mwy o werth am arian na thriniaeth sesiynau lluosog. 

Mae gan ymarfer corff ran i’w chwarae o ran gwella iechyd meddwl pobl ifanc hefyd. Mae gwaith ymchwil a gyhoeddwyd yn ddiweddar wedi canfod bod cymryd rhan yn rheolaidd mewn gweithgarwch corfforol cymedrol i egnïol yn 11 oed yn gysylltiedig â gwell iechyd meddwl rhwng 11 a 13 oed. Roedd ymarfer corff hefyd yn gysylltiedig â llai o broblemau gorfywiogrwydd ac ymddygiadol.

Holl ddiben Wythnos Gofalwyr (5-11 Mehefin) eleni oedd cydnabod a chynorthwyo gofalwyr di-dâl ym mhob rhan o fywyd. Mae gan waith ymchwil ran bwysig i’w chwarae yn hyn.

Mae tua 10.6 miliwn o bobl ledled y DU yn ofalwyr. Mae hynny’n golygu bod 1 o bob 5 o oedolion yn gofalu am aelodau o’r teulu neu ffrindiau.

Mae gofalwyr di-dâl yn rhan hanfodol - hyd yn oed os weithiau’n gudd - o’r system o gymorth i bobl sy’n defnyddio gwasanaethau iechyd a gofal. Maent yn eithriadol o gyfarwydd ag anghenion a heriau beunyddiol y bobl y maent yn gofalu amdanynt. Ac eto yn aml nid yw gofalwyr yn cael eu cynnwys neu’n cymryd rhan yn y gwaith o lunio neu gynorthwyo gwaith ymchwil.

Mae adroddiad newydd o ddigwyddiad a arweiniwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil yn dangos yr wybodaeth werthfawr y gall gofalwyr ei chyfrannu at waith ymchwil a’u parodrwydd i gymryd rhan. Rydym hefyd wedi cyd-gynhyrchu cyngor i ofalwyr ar sut i ddechrau cymryd rhan mewn gwaith ymchwil ac yna pharhau. Datblygwyd y rhain gyda gofalwyr ac ymchwilwyr. 

Gall gofalu gael effaith enfawr ar fywyd rhywun. Mae ein Casgliad Tystiolaeth y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd yn dod â gwaith ymchwil y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd dros y ddwy flynedd ddiwethaf ynghyd. Mae’n dangos sut y gallai gwaith ymchwil helpu i wella bywydau beunyddiol gofalwyr, a’i nod yw helpu gweithwyr iechyd a gofal proffesiynol i ddeall sut y gallant gynorthwyo pobl â swyddogaeth ofalu.

Mae astudiaeth a ariannwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd o anghenion newidiol pobl â chlefyd Parkinson yn tynnu sylw at effaith y cyflwr ar eu teuluoedd a’u gofalwyr. Wrth i glefyd Parkinson ddatblygu, mae pobl sy’n cael eu heffeithio angen cymorth cynyddol. Canfu’r astudiaeth y gallai gwella dealltwriaeth o sut mae’r clefyd yn datblygu helpu teuluoedd a gofalwyr i gynllunio ar gyfer yr anghenion cymorth newidiol hyn.

Ond nid oes yn rhaid i waith ymchwil ymwneud â gofalwyr a chynnwys gofalwyr. Gall gofalwyr hefyd wella perthnasedd gwaith ymchwil trwy godi eu lleisiau drostynt eu hunain a’u hanwyliaid. 

Er enghraifft, roedd adolygiad a ariannwyd gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd o ofal diwedd oes yn cynnwys 76 o aelodau teulu neu ofalwyr a oedd wedi dioddef profedigaeth, a roddodd wybodaeth am y gwasanaethau a dderbyniwyd gan eu hanwyliaid. Canfu’r astudiaeth y gwall gwasanaethau hosbis yn y cartref alluogi pobl i gael marwolaeth dda yn y man y maent yn ei ddewis. 

Cofrestrwch gyda Bod yn Rhan o Ymchwil 

Gallwch ymuno bellach â’r gwasanaeth ‘paru’ am ddim i dderbyn gwybodaeth am astudiaethau lleol a chenedlaethol sy’n cyfateb i’ch diddordebau. Crëwch eich cyfrif ar wefan Bod yn Rhan o Ymchwil y DU gyfan neu drwy Ap y GIG (Lloegr yn unig).

Ac os nad yw cymryd rhan mewn astudiaeth yn teimlo’n iawn ar hyn o bryd, ceir ffyrdd eraill o gymryd rhan. Er enghraifft, gallech gynnig mewnbwn i ddylunio astudiaethau fel Craig, a oedd yn ddifrifol wael gyda Covid-19 ac a ddioddefodd drawma ar ôl ei arhosiad yn yr adran gofal dwys. 

Cymerwch ran yn Astudiaeth Brechlyn Moderna NextCove 

Gallech chi neu eich plentyn fod yn rhan o waith ymchwil ar gyfer y brechlyn archwiliadol nesaf a allai helpu i amddiffyn rhag amrywiolion lluosog o COVID-19. Gallai unigolion 12 i 17 oed sydd wedi cael brechlyn COVID-19 ac unigolion 18 oed a hŷn sydd wedi cael brechlyn COVID-19 ac o leiaf un dos atgyfnerthu o frechlyn COVID-19 fod yn gymwys. Nid yw’r dosau atgyfnerthu yn ofynnol ar gyfer cyfranogwyr sy’n iau na 18 oed. Ewch i NextCOVEStudyUK.com i ddarganfod mwy.

Ymunwch â’n sesiwn cwestiwn ac ateb ar-lein: clefydau niwrogyhyrol difrifol mewn plant 

Gwahoddir y cyhoedd i weminar i ofyn cwestiynau i arbenigwyr blaenllaw am y gwaith ymchwil diweddaraf i glefydau niwrogyhyrol difrifol mewn plant. Bydd Dr Sithara Ramdas a’r Athro Laurent Servais o Brifysgol Rhydychen yn ateb cwestiynau’r cyhoedd mewn digwyddiad ‘holi’r arbenigwr’ ddydd Mercher 12 Gorffennaf o 7pm tan 8pm. Cynhelir y digwyddiad gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd gyda Muscular Dystrophy UK. Cofrestrwch trwy ddefnyddio’r ffurflen hon. 

Ymunwch â chymuned o leisiau cleifion sy’n berthnasol i ymchwil poen 

A ydych chi’n byw gyda phoen? Nod Hyb Data Ymchwil Poen y Platfform Darganfod Poen Uwch (APDP), a adnabyddir fel Alleviate, yw gwneud data ar gael o waith ymchwil i boen cronig a gynhaliwyd ledled y DU, i sicrhau cymaint o werth a defnydd â phosibl o’r data hyn. Mae’r prosiect yn cynnig cyfle hynod werthfawr i lunio gwaith ymchwil i boen cronig.